ต้นกำเนิดของดาบเอเป

เอเป (Epee) เป็นคำในภาษาฝรั่งเศส ซึ่งหมายความถึงดาบโดยนัยว่าเป็นดาบที่ใช้สำหรับแทงอย่างเดียว ภาษาไทยเรียก ดาบชนิดนี้ในกีฬาฟันดาบว่า ดาบเอเป ภาษาอังกฤษอาจเรียกว่า Sword ก็ได้ แต่ส่วนมากจะใช้ทับศัพท์ว่า Epee ภาษาเยอรมันเรียกว่า เคเก็น (Degen) อิตาลีเรียกดาบชนิดนี้ว่า สปาดา (Spada) รัสเซีย เรียกว่า Shpaga และปาร์บาจตอร์ (Parbajter) sEpee ในภาษาฝรั่งเศส เดิม เรียกว่า Espee ซึ่งมาจากคำในภาษาเปน คือ Espada (ในภาษาละตินเรียกว่า Spatha เป็นดาบโบราณที่ชาวโรมันใช้กัน รูปร่างยาวใหญ่)

ส่วนดาบของไทยเป็นคำที่มีความหมายถึง มีดยาวชนิดหนึ่งทีใช้ในการสู้รบ คำว่า กระบี่ เป็นคำไทยอีกคำหนึ่งที่หมายถึงมีดรูปดาบมีฝัก ที่ด้ามถือมีโกร่ง คำนี้เกิดระหว่างสมัยอยุธยาและกรุงรัตนโกสินทร์ตอนต้น สันนิฐานว่าแผลมาจากคำว่า เอเป ในภาษาฝรั่งเศส เหตุที่สันนิฐานอย่างนั้นเพราะในสมัยอยุธยาได้มีการติดต่อกับต่างประเทศมาก เช่น ติดต่อกับโปรตุเกส สเปน จีน เดนมาร์ก ฮอลันดา (เนเธอร์แลนด์) อังกฤษ และฝรั่งเศส ซึ่งชาวไทยคงได้รู้จักดาบที่ชาวฝรั่งเศสนำมาใช้ที่เรียกว่า เอเป หรือเอปี้ตามตัวสะกด ฟังดูแล้วไม่เข้าหูคนไทย จึงแผลงให้เหมือนคำไทยที่มีอยู่แล้ว และออกเสียงให้ใกล้เคียงกัน นั้นคือ กระบี่

ลักษณะของกระบี่ หรือเอเป คือ เป็นดาบที่ดัดแปลงมาจากดาบของสเปน ซึงฝรั่งเศสและอังกฤษเรียกว่า ราปิแอร์ หรือราเปียร์ ดาบราเปียร์นี้อาจมีรากศัพท์มาจากคำสเปนว่า Raspar ซึ่งแปลว่า ขูดข่วน เป็นดาบรูปร่างยาวเรียวและแหลมคม ใช้คู่กับมีดสั้นหรือเสื้อคลุม หรือใช้อย่างเดียวก็ได้

ต้นกำเนิดของดาบเอเปตอนที่ 2

สมัยพระเจ้าหลุยส์ที่ 14 ของฝรั่งเศส การแต่งกายได้เปลี่ยนไปจากการสวมท็อปบูตมาเป็นกางเกงที่รัดรูป ขาสามส่วน และสวมถุงเท้ายาว แต่ดาบราเปียร์ยาวเกินไป ไม่เหมาะกับชุด เสื้อผ้าที่เปลี่ยนใหม่จึงเปลี่ยนมาเป็นดาบที่สั้นกว่าและเบากว่า ซึ่งอังกฤษเรียกว่า Small sword นำไปใช้ราชสำนักแล้วเป็นที่นิยมไปทั้งยุโรป จึงเรียกอีกอย่างว่า ดาบราชสำนัก (Court sword) ส่วนฝรั่งเศสคงเรียกว่าเอเป

ในรัชสมัยของพระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัวพระองค์ทรงนำกระบี่แบบนี้มาใช้ในราชสำนักและดัดแปลงให้เป็นกระบี่นายทหารดังที่ได้ใช้กันในปัจจุบัน สโบเบ็ต ซึ่งนอกจากจะเป็นเครื่องหมายเกียรติยศแล้ว ยังอาจใช้เป็นอาวุธป้องกันตัวก็ได้ โดยออกแบบตามลักษณะของดาบเอเปที่ใช้แทงอย่างเดียว ไม่มีความประสงค์จะใช้ฟันผิดกับกระบี่นายทหารอังกฤษที่ใช้ฟันมากกว่าแทง เพราะดัดแปลงมาจากดาบที่เรียกว่า Cavalry sabra

เพราะฉะนั้นกระบี่ หรือเอเป จึงเป็นแบบอย่างที่ถูกต้องของการต่อสู้ด้วยดาบที่ใช้แทงอย่างเดียว กีฬาฟันดาบเอเปเป็นกีฬาฟันดาบแบบหนึ่งในสามดาบ เกิดขึ้นหลังจากฟอยล์และเซเบอร์ โดยสาเหตุเพื่อเป็นปฎิกิริยาต่อธรรมเนียมปฏิบัติของดาบฟอยล์ ซึ่งมีสิทธิ์การทำก่อนหลังและจำกัดเป้าอยู่แค่หน้าอก ดาบเอเปต้องการให้สมจริงสมจังมากขึ้น ไม่ต้องมีสิทธิ์ในการเข้าทำ และให้แทงได้ทั้งตัว การฟันดาบเอเปจึงเป็นการเล่นฟันดาบอีกแบบหนึ่งที่มีลักษณะเฉพาะอย่างออกไป ดาบเอเป ประกอบไปด้วยในดาบรูปสามเหลี่ยม ส่วนแข็งกว้างและเรียวเล็กลงไปจนถึงดุมปลายดาบ สำหรับการแข่งขันกีฬา ความยามทั้งหมดของดาบเอเปจะต้องไม่เกิน 110 เซนติเมตร หนักไม่เกิน 770 กรัม และมีการะบังดาบซึ่งมีขอบเป็นวงกลม